Tekst źródłowy strony Histologia/Tkanka chrzęstna i kostna

==TKANKA CHRZĘSTNA==
Chrząstka i kość należy do podporowych odmian tkanki łącznej. Jest to związane z faktem, iż charakteryzuje się sporą wytrzymałością mechaniczną.
* Nie jest unaczyniona, tlen i substancje odżywcze dochodzą do jej komórek z naczyń położonych poza chrząstką.
* Jest sztywna (dzięki istocie podstawnej) i sprężysta.
* Przykłady występowania &mdash; tchawica i oskrzela.
* Większość chrząstek przekształca się w kości.
* Rodzaje (różne rodzaje i ułożenie włókien) &mdash; szklista, sprężysta, włóknista.
===Chrząstka szklista===
* Komórki chrząstki &mdash; chondrocyty &mdash; usadowione są w jamkach istoty międzykomórkowej; posiadają 1 lub 2 jądra; syntezują między innymi GAG-i i białka.
* Posiada kolagen w postaci włókien (około 40% masy suchej).
* Woda stanowi około 70% masy.
* Istota międzykomórkowa może być zasadochłonna (młoda chrząstka szklista) lub kwasochłonna (starsza chrząstka szklista).
* Przykłady &mdash; powierzchnie stawowe, ściany krtani, tchawicy i oskrzeli.
=== Chrząstka włóknista===
* Niewiele substancji podstawnej.
* Wiele równoległych pęczków włókien kolagenowych (typu I).
* Przykłady &mdash; dyski międzykręgowe, spojenie łonowe.
=== Chrząstka sprężysta===
* Złożona z chondrocytów; dodatkowo w substancji międzykomórkowej występują cienkie włókna sprężyste.
* Niewielka ilość włókien kolagenowych (typu II).
* Jest podatna na zginanie.
* Przykłady &mdash; krtań, nagłośnia, trąbka słuchowa, małżowina uszna.
==Tkanka kostna==
* Twardy (dzięki solom mineralnym) rodzaj tkanki łącznej.
* Wytrzymała na odkształcenia.
* Tworzy kości.
* Pełni rolę ochronną tworząc elementy przestrzenne w organizmie.
* Pochodzenie mezodermalne.
===Elementy składowe tkanki kostnej===
* Substancja międzykomórkowa zawiera:
** osteoid:
*** włókna kolagenowe (kolagen I syntezowany w osteoblastach),
*** organiczna substancja bezpostaciowa &mdash; głównie białka niekolagenowe;
** substancję nieorganiczną (minerał kości) &mdash; ponad połowa masy tkanki, to hydroksyapatyt (krystaliczny minerał).
* Komórki:
** osteoblasty (komórki kościotwórcze) &mdash; wytwarzają elementy składowe substancji międzykomórkowej; kontrolują proces jej mineralizacji; wielkość około 25 mikrometrów; budowa biegunowa; posiadają liczne wypustki cytoplazmatyczne (w celu łącznia się z wypustkami innych osteoblastów);  syntezują i wydzielają kolagen typu I i proteoglikany,
** osteocyty (najwięcej) &mdash; powstają w wyniku mineralizacji osteoblastów; młode posiadają strukturę podobną do osteoblastów; dojrzałe są płaskie i mają bardzo słabo rozwinięte elementy takie jak aparat Golgiego czy szorstka siateczka śródplazmatyczna,
** osteoklasty &mdash; rodzaj makrofagów;  występują najczęściej na powierzchni kości; posiadają wiele jąder; wydzielają enzymy i fagocytują rozkładana kość (ich funkcją jest niszczenie kości) i rozkładają w lizosomach.
===Tkanka grubowłóknista===
* Posiada wiele osteocytów i osteoidu.
* Wiele grubych i nieregularnych pęczków włókien kolagenowych.
* Występowanie:
** u płodu i noworodka to pierwszy rodzaj tkanki kostnej,
** u dorosłego m. in. w miejscach przyczepu ścięgien do kości .
===Tkanka drobnowłóknista===
* Dojrzała forma tkanki.
* Występuje w długich i płaskich kościach.
* Posiada pojedyncze cienkie (1-4 mikrometrów) włókna kolagenowe typu I tworzące blaszki
*  Istota zbita:
** charakteryzuje się dużą wytrzymałością mechaniczną,
** zbudowana jest ze ściśle ułożonych osteonów &mdash; system Haversa &mdash; o średnicy około 200 mikrometrów i długości kilku minimetrów; osteony zawierają w środku naczynie krwionośne i nerw,
** przestrzenie pomiędzy osteonami wypełnione są przez nieregularne blaszki kostne,
** tworzy trzony kości długich a także zewnętrzną warstwę nasad i pozostałych kości.
*  Istota gąbczasta:
** Złożona z blaszek kostnych tworzących beleczki, pomiędzy którymi znajduje się szpik kostny z naczyniami krwionośnymi,
** występuje u nasady kości długich.

==Pytania do wykładu==
# Do jakiego rodzaju tkanki zaliczamy chrząstkę i kość? 
# Jakie znasz rodzaje tkanki chrzęstnej? Omów ich budowę.
# Gdzie dokładnie występują poszczególne rodzaje tkanki chrzęstnej?
# Jakie składniki występują w substancji międzykomórkowej tkanki kostnej?
# Które z komórek budujących tkankę kostną wydzielają białka początkujące i regulujące mineralizację kości?
# Wymień i omów elementy składowe tkanki kostnej.
# Omów różnice pomiędzy tkanką kostną grubowłóknistą a drobnowłóknistą.