Ochrona radiologiczna/Źródła promieniowania jonizującego

Źródło promieniowania jonizującego to źródło promieniotwórcze, urządzenie zawierające takie źródło, urządzenie wytwarzające promieniowanie jonizujące lub urządzenie emitujące substancje promieniotwórcze.

Wszystkie źródła promieniowania podlegają kontroli oraz ewidencji. Wymagają zabezpieczenia przed uszkodzeniem, kradzieżą lub dostaniem się w ręce osób nieuprawnionych. Obowiązek ewidencji i zabezpieczenia źródeł promieniotwórczych spoczywa na kierowniku jednostki organizacyjnej wykonującej działalność z tymi źródłami.

Za prowadzenie kontroli źródeł promieniotwórczych odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z tymi źródłami. Obowiązek ten dotyczy każdej działalności ze źródłami promieniotwórczymi, także przypadków nie podlegającyhc obowiązkowi uzyskania zezwolenia albo zgłoszenia oraz przypadków, w których może być wykonywana na podstawie zgłoszenia. Kontrola źródeł promieniotwórczych obejmuje:

• zgodność stanu źródeł z dokumentami ewidencji źródeł promieniotwórczych,
• szczelność zamkniętych źródeł promieniotwórczych,
• warunki stosowania i przechowywania źródeł promieniotwórczych,
• nie rzadziej niż raz na rok kalendarzowy w przypadku jednostek organizacyjnych stosujących lub przechowujących źródła promieniotwórcze oraz stosujących urządzenia zawierające źródła promieniotwórcze,
• na bieżąco w jednostkach organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie wytwarzania i przetwarzania źródeł promieniotwórczych i obrotu nimi oraz w zakresie produkowania i instalowania urządzeń zawierających źródła promieniotwórczych oraz obrotu nimi a także w jednostkach organizacyjnych wykonujących działalność polegającą na transporcie źródeł wysokoaktywnych.

Każde źródło wysokoaktywne podlega kontroli, od momentu wyprodukowania lub przywiezienia na teren Unii, do czasu, kiedy zostanie unieszkodliwione lub wywiezione z terenu Unii. Zmiany dotyczące źródła, np. jego lokalizacji lub wykorzystywania, a także narażenie od tych źródeł powinno być odnotowywane i zgłaszane odpowiednim organom.

Każde źródło wysokoaktywne ma własny numer identyfikacyjny. Może być przekazane tylko jednostce organizacyjnej posiadającej zezwolenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki na działalność z tym źródłem. Sprawdzenie tego faktu jest obowiązkiem kierownika jednostki organizacyjnej, która zamierza przekazać źródło wysokoaktywne.

Warunkiem uzyskania zezwolenia na działalność ze źródłem wysokoaktywnym jest zawarcie z wytwórcą lub dostawcą źródła albo ZUOP, umowy zawierającej zobowiązanie wytwórcy lub dostawcy albo ZUOP do odbioru źródła po zakończeniu działalności ze źródłem wysokoaktywnym i zapewnienia dalszego postępowania z tym źródłem. Umowa powinna regulować sposób zabezpieczenia finansowego kosztów odbioru i postępowania ze źródłem na wypadek likwidacji i niewypłacalności jednostki organizacyjnej odpowiedzialnej za to źródło.

Prezes Agencji prowadzi rejestr źródeł wysokoaktywnych oraz innych zamkniętych źródeł promieniotwórczych stosowanych i przechowywanych w jednostkach organizacyjnych wykonujących działalność na podstawie zezwolenia.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lipca 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego (Dz. U. 2006.140.994) określa m. in.:

• wymagania techniczne i wymagania ochrony radiologicznej dotyczące pracowni rentgenowskich, akceleratorowych i izotopowych oraz wymagania dotyczące urządzeń wytwarzających promieniowanie,
• wymagania dotyczące pracy ze źródłami promieniowania stosowanymi poza pracowniami,
• podział pracowni izotopowych z otwartymi źródłami promieniotwórczymi i kryteria tego podziału,
• sposób prowadzenia kontroli źródeł promieniowania jonizującego,
• rodzaj prowadzonej dokumentacji oraz sposób jej prowadzenia.